Een mens zal zijn leven lang blijven leren aan het leven, aan de dingen, aan de mensen, aan zichzelf. Het verwonderlijke daaraan vind ik de slotsom van alle lessen, je haalt je levensdiploma aan het einde van je tijd, je hebt je wijsheid in je zak als je leven afloopt. Soms ben ik wanhopig, dan denk ik: Waar is alles voor geweest? Je neemt de vrucht van je leven mee in je graf. Wie heeft er iets aan wat ik weet en ervaar, wat ik ter ondersteuning aan mensen door zou kunnen geven? Eenmaal in mijn graf gelegen zal ik eeuwig zwijgen.

Somber? Nee. Het is een feit. En hoe los je je afscheid op als je nog zoveel te zeggen hebt? Nog zoveel uit te leggen hebt? Nog zoveel aan je nazaten te vertellen hebt? Althans, dat denk ik dan weer. Alsof het belangrijk zou zijn, zeg. Alsof de wereld om me heen niet bruist van ervaringslessen juist voor iedereen, door iedereen. Juist de wereld is je grootste les. Je ziet op afstand hoe het wel en niet moet. Je weet van de oorlogen en keurt ze af. Je weet van de mensen op drift en kunt er niets of weinig aan doen behalve je hart openstellen voor wie gebukt gaan onder groot leed. Je weet gelukkig ook van de mooie dingen die de wereld biedt. De kunst is om onbeschadigd te laveren tussen de uitersten door.

Maar het gaat me er niet om de wereld te verbeteren, geenszins, het gaat me er wel om de weg naar de liefde te vinden, aan te kunnen wijzen en die te mogen gaan met wie ik onderweg tegenkom in mijn leven. Als ik terugblik, zie ik weer vele, differente spanningen aan me voorbijkomen die zo onnodig lijken te zijn geweest. Lijken te zijn geweest. Want in alles zit een les, soms meer dan een. Jazeker, de lessen ten leven blijven duren. En een ezel zal zich echt wel vaker stoten aan dezelfde steen; wie denkt dat dat niet zo is, vergist zich. In de geschiedenis van de mensheid zie je het steeds weer gebeuren. L'histoire se repète. Maar ook in mijn eigen leven sta ik soms verbaasd over een of ander déja vu. Dat komt waarschijnlijk omdat een mens in momenten leeft, met zijn gemoed en verstand paraat, dat zeker, maar niet altijd even alert op wat zich voordoet. Ik ga graag uit van ieders goede wil. Dat is niet alleen humaan maar ook evangelisch. Blijft staan dat ik op mijn hoede moet blijven voor de schone schijn. Voor wat de ander me voorhoudt en voor wat ik de ander voorhoud. Eerlijkheid is een deugd maar meer nog een levensbehoefte. O nee, de wereld is nog lang niet klaar met zichzelf en de mensheid is dat ook niet. En nee, ik ben niet benieuwd naar de wereld van straks. Als ik daarbij stil zou blijven staan, zou ik omvallen van onrust.

Maar dan is er toch de troost: niets is wat het lijkt. Ieder mens heeft zijn eigen waarheid, gebeiteld in zijn eigen leven. Die neemt geen mens hem af. Gelukkig maar. Anders zag het er nog beroerder uit dan op veel plaatsen nu het geval is. Ik wil opbouwend blijven denken, hoor, dat zal ik zeker doen. Maar de spiegel heb ik nodig om mezelf in de gaten te houden, om bij de tijd te blijven, om in het nu een goed mens te kunnen zijn. Niet in het gisteren en niet in morgen, altijd in het nu. Moeilijk zat. En eigenlijk ook heel gemakkelijk. Gewoon doen en eerlijk kritisch durven zijn. Laat de boeren maar dorsen. Het leven gaat door.

IneMaartje dinsdag 15 september 2015 Prinsjesdag